Jest kilka rodzajów tłuszczy i nie wszystkie są złe. Najważniejsze spośród nich to:
- tłuszcze nasycone
- tłuszcze jednonienasycone
- tłuszcze wielonienasycone
Tłuszcze są klasyfikowane ze wzgłedu na ich "nasycenie", termin odnoszący się do liczby atomów wodoru dołączonych do jednej cząsteczki tłuszczu. Produkty spożywcze najczęściej zawierają wszystkie z powyżej wymienionych rodzajów, ale w różnych proporcjach.
Tłuszcze nasycone
Cząsteczki tłuszczów nasyconych są całkowicie "pokryte" atomami wodoru. Tłuszcze te mogą być szkodliwe dla organizmu, jeśli spożywamy je w zbyt dużej ilości przez dłuższy czas. W szczególności odpowiadają za zwiększenie poziomu cholesterolu we krwi, co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób serca.
Mięso, produkty mleczne i olej kokosowy zawierają najwięcej tłuszczy nasyconych. Najłatwiej rozpoznać tłuszcze nasycone po tym, że w temperaturze pokojowej są twarde. Na przykład tłuszcz pozostały na patelni po usmażeniu kawałka tłustego mięsa, zawiera wiele tłuszczów nasyconych, które wytopiły sie podcczas smażenia, a po ochłodzeniu twardnieją. Wiele wysoko przetworzonych produktów spożywczych (ciastka, czipsy itp.) również zawiera tłuszcze nasycone.
Tłuszcze wielonienasycone
Są to tłuszcze, których cząsteczki nie są wysycone atomami wodoru. Innymi słowy posiadają one wolne wiązania, do których taki atom może się jeszcze dołączyć. Tłuszcze wielonienasycone są korzystne dla zrowia. Szczególnie korzystne są takie tłuszcze pochodzące z ryb, znane jako omega-3. Mogą pomogać w zapobieganiu chorobom serca poprzez obniżanie poziomu cholesterolu we krwi. Również pomagają w redukcji objawów niektórych chorób stawów i skóry. W temperaturze pokojowej są płynne.
Dobymi źródłami tłuszczy wielonienasyconych są tłuste ryby (np. makrela, tuńczyk, śledź, pstrąg i sardynki) i miękkie margaryny do smarowania. Występują także w olejach spożywczych wytłaczanych z winogron, słonecznika lub zboża.
Tłuszcze jednonienasycone
Cząsteczki tłuszczy jednonienasyconych są również nie "wysycone" atomami wodoru, jednakże posiadają tylko jedno wolne wiązanie. Uważane są za obojętne dla organizmu i zdrowia, chociaż niektórzy eksperci dowodzą, że mogą one mieć podobny pozytywny wpływ na organizm jak tłuszcze wielonienasycone.
Występują one w dużej ilości w oliwkach, oliwie z oliwek, orzechach ziemnych i awokado.
Ile powinno się jeść tłuszczu?
Wszystkie tłuszcze zawierają bardzo dużo energii, około 9 kcal na gram, więcej niż jakikolwiek inny rodzaj składników pokarmowych. Obecnie poleca się, aby spożywać nie więcej niż 33% ogólnego zapotrzebowania na energię w postaci tłuszczu, z czego tłuszcze nasycone powinny stanowić nie więcej niż jedną trzecią. Pozostałą część energii powinny dostarczać tłuszcze nienasycone.
Poniżej kilka rad, jak ograniczyć spożycie "złego" tłuszczu.
- ograniczaj spożywanie pełnego (tłustego) mleka
- smaruj chleb raczej margaryną niż masłem czy smalcem
- jedz raczej drób i ryby niż tłustego lub czerwonego mięsa
- usuwaj z mięsta zbędne kawałki tłuszczu
- zamiast smażyć na patelni spróbuj grillować, piec, gotować lub podgrzewać w mikrofalówce
- przestaw się na niskotłuszczowe odmiany produktów mlecznych (jogurtów, serów itp.)
- wybieraj oleje spożywcze zawierające tłuszcze nienasycone
- unikaj tłustych przekąsek typu czipsy, ciastka